فهرست
استان مازندران، یکی از مناطق زیبا و پرجاذبه ایران، با طبیعتی بکر و چشم‌اندازهای خیره‌کننده‌اش، میزبان غذاها و شیرینی‌های خوشمزه‌ای است که هر گردشگری را مجذوب خود می‌کند. شیرینی‌های سنتی مازندران به واسطه طعم منحصر به فرد و اصالت خود، در میان مردم این استان و همچنین مسافران و گردشگران از محبوبیت بسیاری برخوردار هستند. دسرهایی که چشیدن آن‌ها حتی برای یک‌بار، خاطره‌ای بی‌نظیر از طعمی به یادماندنی از سوغات مازندران را در ذهن شما به جا خواهد گذاشت.
تنوع شیرینی‌های سنتی مازندران بسیار زیاد است. این شیرینی‌ها با نام‌هایی همچون برنجک یا بهاردونه، سوهان کنجدی یا پشت زیک، کماج مازندرانی، آغوزنون یا اغوزکنا، رشته، قماق، نان کوهی یا نان ییلاقی و… در میان محلی‌های مازندران شناخته می‌شوند. هر کدام از این شیرینی‌ها دارای تاریخچه و داستان خاصی هستند که ریشه در فرهنگ و رسوم مردم مازندران دارند.
در این مقاله قصد داریم به معرفی سه شیرینی مشهور مازندران یعنی پشت زیک، آغوزنون و رشته بپردازیم. این شیرینی‌ها نه تنها طعم بی‌نظیری دارند، بلکه هرکدام نمادی از فرهنگ و تاریخ این استان زیبا هستند. بنابراین، اگر قصد سفر به استان هزار رنگ مازندران را دارید، حتماً چشیدن این شیرینی‌های لذیذ را در برنامه‌ی خود قرار دهید.
هر یک از شیرینی‌های سنتی مازندران داستانی از گذشته در دل خود دارند. داستان‌هایی سرشار از معنا که به مناسبت‌ها و جشن‌های قدیمی مرتبط هستند. به عنوان مثال، شیرینی رشته که از آرد سفید برنج تهیه می‌شود، باور زیبایی را برای مردم مازندران زنده می‌کند. قدیمی‌ها بر این باورند که سفیدی آرد برنج در این شیرینی نمادی از سفیدبختی زوج‌های جوان است؛ شیرینی و طعم دلچسب آن نشان‌دهنده‌ی شیرینی و شادی زندگی مشترک آن‌ها و رشته‌های درهم تنیده این شیرینی، دلیلی بر استحکام زندگی آن‌هاست. این شیرینی برای مناسبت‌هایی چون جشن‌های عقد و عروسی یا حنابندان پخته و آماده می‌شده است.
شیرینی آغوزنون یا اغوزکنا از جمله شیرینی‌های مخصوص شب یلدا بوده است. با نزدیک شدن شب یلدا، بانوان مازندرانی این شیرینی را در تنور پخته و آماده می‌کردند. آغوز در لهجه مازندرانی به معنای گردو است و آغوزنون به معنای نان گردویی و آغوزکنا به معنای گردو مانند است.
شیرینی پشت زیک نیز از دیگر شیرینی‌های سنتی مازندران است که مخصوص جشن‌ها، شادی‌ها و شب یلدا بوده است. نام شیرینی پشت زیک از نام پرنده‌ای کوچک با رنگ خاکستری و زیر بال‌های سرخ و قهوه‌ای گرفته شده است.
اگرچه برای خرید هر یک از شیرینی‌های سنتی مازندران باید به این استان زیبا سفر کنید، اما با آگاهی از چگونگی تهیه این شیرینی‌ها، خود نیز می‌توانید آن‌ها را در منزل تهیه نمایید. در ادامه در مورد مواد اولیه و روش تهیه سوهان کنجدی یا پشت زیک، شیرینی آغوزنون و شیرینی رشته اطلاعاتی را در اختیار شما قرار خواهیم داد.
پشت زیک یک شیرینی مغذی و خوش‌طعم مازندرانی است. برای آماده کردن شیرینی پشت زیک مازندرانی، ابتدا شکر را در ظرفی ماهیتابه شکل ریخته و آنقدر تفت می‌دهند تا ذوب شده و به رنگ قهوه‌ای یا کاراملی درآید. در این مرحله باید مراقب بود که شکر ته گرفته و نسوزد. سپس کره، گردو، هل یا زعفران به شکر اضافه شده و معطر، لذیذ و مقوی‌تر می‌شود. بعد از این کار، کنجدی که قبلاً شسته، خشک و تفت داده شده است به شکر اضافه می‌شود و هم زده می‌شود تا کاملاً با هم مخلوط شوند. مایع به دست آمده در ظرفی مستطیلی شکل ریخته، صاف و یکدست می‌شود. در نهایت با کمک یک چاقو شیرینی به اندازه دلخواه برش داده و اجازه داده می‌شود سرد شود.
این شیرینی به دلیل داشتن کنجد، سرشار از ویتامین‌ها و مواد مغذی همچون ویتامین دی، فسفر، آهن و کلسیم است.
یکی از شیرینی‌های سنتی مازندران که بسیار خوشمزه بوده و به دلیل خشک بودن تا مدت‌های طولانی قابل نگهداری است، آغوزنون است. مواد اصلی این شیرینی آرد و گردو است. برای پخت این شیرینی ابتدا به کمک مخلوط آرد سفید و برنج، تخم مرغ و پودر گردو، روغن جامد، آب، شکر، بکینگ پودر، پودر هل و زعفران دم کرده، خمیری سفت تهیه می‌شود. سپس این خمیر از شب تا صبح استراحت داده شده و در یخچال قرار می‌گیرد. پس از ور آمدن خمیر، آن به شکل دایره‌های کوچک قالب زده شده و شکل دلخواه را به خود می‌گیرد و در فر پخته می‌شود.
شیرینی رشته، یکی از شیرینی‌های سنتی مازندرانی بسیار لذیذ است. این شیرینی از آرد برنج مرغوب و درجه یک تهیه می‌شود. در گذشته برای تهیه آرد برنج، برنج با آب مخلوط و با آسیاب تبدیل به آرد می‌شد. امروزه با روش‌های صنعتی آرد برنج به راحتی تهیه و در فروشگاه‌ها عرضه می‌گردد. برای شروع به کار، آرد برنج با آب مخلوط شده و به شکل خمیر درمی‌آید. این خمیر به مدت چند ساعت در یخچال استراحت داده می‌شود. پس از آن، یک سینی ترجیحا مسی روی حرارت گذاشته می‌شود تا گرم شود. خمیر به شکل رشته‌های باریک در آمده و به صورت تار و پود در کف سینی پخش می‌شود تا پخته شود. نان رشته‌ای آماده شده به اندازه‌های دلخواه برش داده شده، سرخ شده و با پودر قند یا شکر شیرین می‌شود.
رشته خشکار، یکی از شیرینی‌های سنتی و محبوب استان گیلان است که نه تنها در مناسبت‌ها و جشن‌ها، بلکه در تمام طول سال طرفداران زیادی دارد. این شیرینی، به خصوص در ماه مبارک رمضان، جایگاه ویژه‌ای در سفره‌های افطار مردم گیلان دارد. رشته خشکار با طعم بی‌نظیر و بافت خاص خود، توانسته است جایگاه ویژه‌ای در میان شیرینی‌های سنتی ایران پیدا کند.
شیرینی‌های سنتی مازندران نمادی از فرهنگ و تاریخ غنی این استان زیبا هستند. هرکدام از این شیرینی‌ها داستانی از گذشته را در دل خود دارند و مصرف آن‌ها در مناسبت‌ها و جشن‌های مختلف نشان‌دهنده اهمیت این رسومات در زندگی مردم مازندران است. چشیدن این شیرینی‌ها تجربه‌ای لذت‌بخش و به‌یادماندنی است که هر گردشگری را به خود جلب می‌کند. با تهیه این شیرینی‌ها در منزل، می‌توانید گوشه‌ای از طعم و عطر بی‌نظیر مازندران را به خانه‌تان بیاورید و از آن لذت ببرید. این شیرینی‌ها نه تنها برای تزیین سفره‌های عید و جشن‌ها مناسب هستند، بلکه هر زمان که بخواهید لحظاتی شیرین و خاطره‌انگیز را تجربه کنید، بهترین گزینه خواهند بود.
