وقتی صحبت از سفر به شمال ایران و به‌ویژه مازندران می‌شود، چیزی که بیش از همه در ذهن می‌ماند، طبیعت سرسبز، هوای تازه و حال‌وهوای دل‌انگیز این خطه است. اما چه بهتر که بتوانیم بخشی از این حس خوب را با خودمان به خانه بیاوریم؟ سوغات مازندران دقیقاً همان چیزی است که عطر و طعم این طبیعت بکر را در زندگی روزمره‌مان زنده نگه می‌دارد. از خوراکی‌های خوشمزه گرفته تا صنایع‌دستی زیبا، هر کدام از این سوغاتی‌ها داستانی از فرهنگ و طبیعت این منطقه دارند که نمی‌شود به‌راحتی از کنارشان گذشت.
من خودم هر بار که به مازندران سفر می‌کنم، نمی‌توانم دست خالی برگردم. انگار هر گوشه از این استان چیزی برای عرضه دارد که دلم را می‌برد. حالا بیایید با هم نگاهی به این سوغاتی‌های دوست‌داشتنی بیندازیم و ببینیم چه چیزهایی می‌توانند حال‌وهوای خانه‌مان را شمالی کنند.
یکی از اولین چیزهایی که در بازارهای محلی مازندران چشمم را می‌گیرد، شیشه‌های رنگارنگ ترشی است. این ترشی‌ها با سبزیجات تازه و سرکه‌ای که انگار طعم جنگل‌های شمال را در خودش دارد، درست می‌شوند. از بین همه‌شان، ترشی سیر برایم یک چیز دیگر است. وقتی درش را باز می‌کنی، بوی تند و وسوسه‌کننده‌اش کل آشپزخانه را پر می‌کند. کافی است یک قاشق از آن را کنار غذایت بگذاری تا طعم ساده‌ترین وعده هم به‌یادماندنی شود. این ترشی‌ها نه‌تنها خوشمزه‌اند، بلکه انگار بخشی از روح طبیعت مازندران را در خودشان نگه داشته‌اند.
فکرش را بکنید، یک روز بارانی، یک بشقاب عدسی داغ و یک کاسه کوچک ترشی سیر کنارش. این ترکیب برای من یعنی زندگی! مازندرانی‌ها با دست‌ودلبازی خاصی این ترشی‌ها را درست می‌کنند و هر خانواده‌ای انگار دستور خاص خودش را دارد که نسل به نسل منتقل شده.
حالا که صحبت از حال خوب شد، نمی‌شود از چای مازندران حرف نزنیم. چای شمال چیزی فراتر از یک نوشیدنی است؛ یک تجربه است. وقتی قوری را روی سماور می‌گذاری و عطر چای تازه‌دم فضا را پر می‌کند، انگار یک تکه از باغ‌های چای لاهیجان را به خانه آورده‌ای. این چای‌ها رنگ و طعم طبیعی دارند و هیچ‌چیز مصنوعی در آن‌ها نیست. من خودم عاشق اینم که عصرها یک استکان چای بریزم و با یک تکه نبات، کنار پنجره بنشینم و به صدای باران گوش کنم.
چای مازندران به‌خاطر آب‌وهوای مرطوب و خاک حاصلخیز این منطقه، کیفیت خاصی دارد که در کمتر جایی پیدا می‌شود. اگر دنبال یک سوغات ساده اما پرمعنا هستید، یک بسته چای مرغوب شمال می‌تواند انتخابی باشد که هم خودتان لذتش را ببرید و هم به عزیزانتان هدیه بدهید.
از خوراکی‌ها که بگذریم، حصیر یکی از آن سوغاتی‌هایی است که نشان می‌دهد مازندرانی‌ها چقدر با طبیعتشان عجین‌اند. این محصولات که از برگ‌های درختان نخل و گیاهان محلی بافته می‌شوند، هم زیبا هستند و هم کاربردی. از سبدهای کوچک برای نان گرفته تا زیراندازهای بزرگ، هر کدامشان انگار یک اثر هنری‌اند. من یک بار یک سبد حصیری خریدم و هنوز هم هر وقت بهش نگاه می‌کنم، یاد بازارهای شلوغ و پر از رنگ آمل می‌افتم.
این حصیرها نه‌تنها به خانه‌تان حس روستایی و گرم می‌دهند، بلکه دوامشان هم باعث می‌شود سال‌ها همراهتان باشند. اگر دنبال یک سوغات متفاوت و ماندگار هستید، حصیر را از دست ندهید.
مازندران فقط جنگل و دریا نیست؛ باغ‌های زیتونش هم حرف برای گفتن دارند. روغن زیتون این منطقه آن‌قدر خالص و خوش‌طعم است که حتی یک قطره‌اش می‌تواند سالادت را به یک وعده خاص تبدیل کند. خود زیتون‌ها هم که چه به‌صورت ساده و چه به‌شکل زیتون پرورده، همیشه پای ثابت سفره‌های شمالی‌اند. زیتون پرورده با گردو و رب انار و سبزی‌های معطر درست می‌شود و طعمش آن‌قدر دلچسب است که نمی‌شود فقط یک قاشق ازش خورد.
من خودم هر وقت زیتون پرورده می‌خرم، سعی می‌کنم کم‌کم بخورمش که زود تمام نشود، ولی هیچ‌وقت موفق نمی‌شوم! این سوغات نه‌تنها خوشمزه است، بلکه به‌خاطر خواصش برای سلامتی هم حس خوبی به آدم می‌دهد.
حالا نوبت به عسل می‌رسد، چیزی که به نظرم یکی از بهترین سوغاتی‌های مازندران است .عسل که نه، ولی تنوع عسل‌های این منطقه آن‌قدر زیاد است که هر کدامشان طعم خاص خودشان را دارند. از عسل کنار گرفته تا عسل وحشی کوهستان، هر قاشقش انگار مزه گل‌های جنگل‌های هیرکانی را دارد. این عسل‌ها چون از دل طبیعت بکر برداشت می‌شوند، رنگ و غلظتشان با عسل‌های صنعتی زمین تا آسمان فرق دارد.
یک بار یک شیشه عسل از یک زنبوردار محلی خریدم و هنوز هم طعم غلیظ و شیرینش زیر زبانم مانده. اگر صبحانه‌تان را با یک قاشق عسل مازندران شروع کنید، روزتان جور دیگری قشنگ می‌شود.
نمی‌شود از سوغات مازندران حرف زد و کلوچه را فراموش کرد. این کلوچه‌های کوچک با مغز گردو و شکر، آن‌قدر ترد و خوشمزه‌اند که هر وقت می‌خورم، یاد کوچه‌پس‌کوچه‌های ساری می‌افتم. فرق کلوچه مازندران با جاهای دیگر این است که طعمش مصنوعی نیست؛ انگار با عشق پخته شده. توی بسته‌بندی‌های ساده می‌آیند، ولی همین سادگی‌شان است که دل آدم را می‌برد.
من معمولاً چند بسته می‌خرم و یکی را توی ماشین باز می‌کنم که توی راه برگشت با چای بخورم. اگر دنبال یک سوغات خوشمزه و جمع‌وجور هستید، کلوچه را از قلم نیندازید.
مازندران یعنی دریا، و دریا یعنی ماهی. ماهی‌های تازه صیدشده شمال، چه کبابی شوند و چه سرخ‌شده، طعمی دارند که هیچ‌جای دیگر پیدا نمی‌شود. خیلی‌ها ماهی دودی یا نمک‌سودشده را به‌عنوان سوغات می‌خرند تا طعم دریا را با خودشان ببرند. من خودم عاشق بوی ماهی دودی‌ام؛ وقتی توی تابه گرمش می‌کنم، انگار دوباره کنار ساحل نشسته‌ام.
اگر اهل آشپزی باشید، با ماهی مازندران می‌توانید غذاهایی درست کنید که همه انگشت به دهان بمانند. این سوغات شاید کمی جاگیر باشد، ولی ارزشش را دارد.
آخرین اما نه کم اهمیت، مرباهای مازندران است. از مربای تمشک و به گرفته تا مربای گل محمدی، هر کدامشان انگار یک تکه از طبیعت این منطقه را توی شیشه جا داده‌اند. این مرباها با میوه‌های تازه و محلی درست می‌شوند و شیرینی‌شان آن‌قدر متعادل است که هیچ‌وقت دل آدم را نمی‌زند. من خودم مربای تمشک را با یک تکه نان تازه امتحان کرده‌ام و هنوز هم طعمش یادم مانده.
این مرباها نه‌تنها برای صبحانه عالی‌اند، بلکه به‌عنوان یک هدیه کوچک و باارزش هم حسابی به‌درد می‌خورند. یک شیشه مربا می‌تواند حال هر سفره‌ای را خوب کند.
